Netscape Navigator 2.0 Gold

Marc van Oostendorp

Dit artikel is in druk verschenen in Multimedia Computing Magazine, Maart 1996.

Wat moet u doen om zo rijk mogelijk te worden met de software die u geproduceerd hebt? Op het Internet is het antwoord op die vraag sinds jaar en dag: geef alles gratis weg. Op die manier krijgt u klanten en bindt die klanten vervolgens aan u. Het geld komt daarna vanzelf. Ook het jonge bedrijf Netscape Corporation is de afgelopen twee jaar groot geworden dankzij deze strategie. En ook de nieuwe versies van hun browser, Netscape Navigator 2.0, zijn uitgebreid door miljoenen gebruikers over de hele wereld gratis getest.

Zo'n twee jaar nadat enkele Amerikaanse studenten een browser-programma voor het World Wide Web begonnen te schrijven heeft de Netscape Navigator wereldwijd al een geschat marktaandeel van rond de 75 procent. Onder al de miljoenen gebruikers zullen er maar weinigen meer hebben betaald dan de telefoontikken die nodig waren om het pakket in hun PC, Mac of workstation via het Internet binnen te halen.

De tijd is gekomen om geld te verdienen. In 1995 was Netscape het financiële succes van het jaar. Het bedrijf ging naar de beurs en stond binnen enkele maanden zelfs enige tijd hoger genoteerd dan grote concurrent Microsoft. De directie van Netscape liet er echter geen misverstand over bestaan dat de hiermee gewekte verwachtingen nu ook op de echte markt waargemaakt moesten worden. Dat moment is nu aangebroken met de introductie van de commerciële versie van de browser Netscape Navigator 2.0 en van de Gold-versie van de Navigator, die speciaal bedoeld is voor Netscape-ontwikkelaars.

Tegelijkertijd wordt de druk van de concurrentie groter. Microsoft is met een alternatief programma gekomen, de Internet Explorer, en zal er alles aan doen om te proberen een eigen marktaandeel te verwerven. Beide bedrijven doen er ook alles aan om hun produkt zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Voorlopig lijkt Netscape daarbij in het voordeel. Toch is er op de Navigator en de Gold-editie wel het één en ander aan te merken.

Open platform

De gehanteerde filosofie is die van een open platform: elke software-ontwikkelaar die een markt ziet, mag applicaties bouwen die aan de Navigator kunnen worden vastgekoppeld. Zo komt Adobe waarschijnlijk met een toevoeging waarmee bestanden in PDF kunnen worden gelezen, het formaat van Adobe's eigen Acrobat. Een heel ander type toevoegingsprogramma wordt nu al geleverd door het Amerikaanse software-huis Sextant. Dit programma stelt de Netscape-gebruiker in staat zijn zogenaamde Bookmarks-bestand, de lijst met adressen van favoriete Web-locaties, bij te werken. In Netscape kan de gebruiker van oudsher zeer gemakkelijk een nieuwe interessante locatie aan zijn bestand toevoegen maar op die manier ontstaat al snel een ongestructureerde lange lijst van plaatsen. Zeker in eerdere versies van Netscape viel er met die lijst verder weinig te doen. Het shareware-programma van Sextant biedt die mogelijkheden wel en nog steeds op een iets verfijnder manier dan de huidige ingebouwde bookmark-functie van Netscape zelf.

Dit is slechts één voorbeeld uit de lange lijst extensies die aan Netscape zijn of zullen worden toegevoegd door andere software-leveranciers. De lijst is vrijwel onbeperkt uit te breiden. We noemen nog een paar voorbeelden: programma's waarmee via het Web afspraken kunnen worden gemaakt en vergaderingen belegd omdat de agenda's van beide kanten worden gecontroleerd op open plekken, programma's om bijvoorbeeld Director- of Quicktime-bestanden kunnen worden gelezen en programma's waarmee OLE-bestanden kunnen worden verstuurd en gedraaid.

Een interessante ontwikkeling hierbij is dat Netscape door alle extensies steeds meer gaat lijken op een besturingssysteem in plaats van een gewoon programma. Het is dan wel een besturingssysteem dat op een groot aantal verschillende systemen draait.

Java

De gelijkenis op een besturingssysteem wordt nog groter door de ondersteuning van de C++-achtige programmeertaal Java. Dit vorig jaar door Sun op de markt gebrachte produkt maakt het mogelijk om via het Internet programma's te versturen die op de eigen computer van de gebruikre draaien. Het maakt daarbij niet uit of de gebruiker een Macintosh-computer gebruikt, een PC of een UNIX-station: Java-programma's zijn uitwisselbaar tussen al die systemen. Er wordt in de wandelgangen zelfs al gesproken over echte zuivere Java-machines: computers die enkel en alleen zijn ingesteld op het gebruik van Java en een verbinding met het Internet en die daarom klein en goedkoop zullen zijn.

Tot die tijd heeft Netscape echter Java in licentie genomen: wie de Navigator draait op een 32-bits-machine is in staat lokaal in Java geschreven programma's op te roepen en te draaien, wat het lokale systeem ook verder mag zijn. Overigens is de programmeertaal Java nog volop in ontwikkeling: een offici‘le standaard is er nog niet. Toch lijken de meeste ontwikkelaars het er over eens dat Java de toekomst heeft. Ook Microsoft heeft het in licentie genomen en zowel Netscape als Microsoft hebben er hun eigen vergelijkbare projecten (respectievelijk Livescript en Blackbird) min of meer voor aan de kant gezet.

HTML

Ondertussen blijft de kern van het Web nog bestaan uit HTML. Hoe primitief dit systeem in feite nog steeds ook is, geen Web-ontwikkelaar kan zich permitteren het geheel en al te negeren. De belangrijkste eigenschappen van de nieuwste versie van deze standaard, HTML 3.0, worden in Netscape 2.0 ondersteund. Er schijnen enkele zeer kleine afwijkingen te zijn, maar tot nu toe ben ik geen problemen tegengekomen met het lezen of ontwikkelen van documenten volgens de nieuwe standaard. Vreemd is dat niet: sommige van die nieuwe eigenschappen zijn juist tot standaard geworden omdat ze al in de vorige versie van Netscape waren opgenomen.

Of dat ook met de nieuwe eigenschappen van Netscapes HTML het geval is, staat natuurlijk nog te bezien. Persoonlijk ben ik erg gecharmeerd van de mogelijkheid om klikbare kaarten lokaal te laten draaien.

Een klikbare kaart is een afbeelding die door de ontwikkelaar in een aantal deelgebieden is gesplitst. Elk deelgebied correspondeert met een bepaald nieuw bestand: wanneer de gebruiker met zijn muis op dat gebied klikt, wordt het corresponderende bestand opgeroepen. Op deze manier is het mogelijk om een menu te maken van een afbeelding.

In de standaardmethode werkt dit als volgt. De gebruiker klikt op een bepaald punt van de afbeelding. De lokale browser geeft vervolgens de exacte cošrdinaten van het punt waarop geklikt is via het Net door aan de servercomputer. Op deze server is een programma ge•nstalleerd dat uitrekent welk bestand er nu gestuurd moet worden. Vervolgens wordt dat bestand ook inderdaad naar de gebruiker gezonden.

Aan deze manier van doen kleven enkele bezwaren. Het voornaamste probleem is dat de gebruiker niet precies weet wat hem te wachten staat op het moment dat hij op een bepaald punt klikt. Bij koppelingen in gewone tekst, ziet de gebruiker voordat hij klikt altijd onderin de browser de naam van het bestand dat hij te zien krijgt na het klikken. Zo kan hij zien of hij dat bestand al kent of dat het een voor hem oninteressante naam heeft. Bij klikbare kaarten ziet hij onder de oude methode hooguit de cošrdinaten. De naam van het bestand moet immers op de server worden uitgerekend. De gebruiker weet dan ook niet —f er achter het punt waarop hij klikt wel een bestand zit, laat staan of dat een bestand is dat hij al gezien heeft. Hij kan dus heel wel voor niks klikken en wachten op het antwoord van de server.

In de nieuwe versie van HTML die Netscape nu hanteert is dat probleem opgelost. De eigen computer rekent nu uit welk bestand er moet worden verstuurd. De Netscape Navigator vertoont dus voordat u daadwerkelijk klikt, welk bestand zal worden opgeroepen, net zoals dat voorheen met links in gewone tekst al gebeurde. Het voordeel daarvan is dat er geen onnodige of ongewenste bestanden worden opgevraagd. Als het erg druk is op een server werkt het systeem daarnaast meestal iets sneller. De overbelaste server hoeft immers niets meer uit te rekenen, dat doet de eigen computer.

Een andere, en misschien nog belangrijkere, uitbreiding is dat de gebruiker op zijn scherm niet altijd slechts één pagina ziet. Het scherm kan in meerdere cellen worden verdeeld voor paginaonderdelen. Vast terugkerende delen op de pagina's van een bepaalde Internet-locatie, zoals het bedrijfslogo of een knoppenbalk, kunnen inŽŽn cel worden geplaatst. Zolang de gebruiker op een bepaalde Internet-locatie blijft hoeven deze vaste cellen niet steeds opnieuw te worden opgevraagd. Alleen de zaken die per pagina verschillen hoeven te worden ververst. Ook dit betekent in veel gevallen een aanzienlijke tijdsbesparing.

Afbeeldingen

Een ontwikkeling die niet direct te maken heeft met HTML, vindt plaats op het gebied van de afbeeldingen. Daarbij worden meestal twee formaten gebruikt, GIF en JPEG. Het formaat GIF was tot en met vorig jaar voor veel zaken het populairst, al was het maar omdat met dat formaat enkele aardige trucs kunnen worden uitgehaald die door JPEG niet werden ondersteund. Eén van die trucs behelsde de zogenaamde interlaced GIFs: in plaats dat een afbeelding op volle scherpte van de pixel linksboven tot de pixel rechtsonder wordt opgebouwd waardoor het soms erg lang duurt voordat de gebruiker ziet wat voor plaatje hij binnenkrijgt, wordt eerst een grove versie van het plaatje getoond die vervolgens steeds meer wordt verfijnd. Het resulterende plaatje is het zelfde, alleen kan de gebruiker sneller beslissen of de afbeelding hem interesseert of dat hij liever meteen doorsurft naar elders.

JPEG-plaatjes hadden die mogelijkheid tot nu toe niet. Zoals u zich misschien herinnert ontstonden vorig jaar echter problemen met het GIF-formaat omdat er opeens copyright op dit formaat bleek te rusten. Reden genoeg voor veel ontwikkelaars om om te zien naar een ander formaat. Netscape introduceert nu de zogenaamde progressive JPEGs, die dezelfde functionaliteit hebben als interlaced GIFs. Dit maakt JPEG alweer een stukje aantrekkelijker als alternatief.

Al met al lijkt snelheid de voornaamste motivatie achter de nieuwe Netscape-extensies. Iedere multimedia-ontwikkelaar op het Web weet dat daar ook inderdaad de grootste behoefte ligt.

Mail en nieuws

Een andere belangrijke vernieuwing in de browser is de speciale aandacht voor e-mail en nieuwsgroepen. De laatste kon u in eerdere versies van de Netscape Navigator ook al lezen maar de interface is nu een stuk verfraaid en uitgebreid. Bovendien is nu een mooi programmaonderdeel toegevoegd om te werken met elektronische post. Dit onderdeel van de Navigator doet in functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid niet onder voor populaire email-programma's zoals Eudora.

De gebruiker heeft daarmee een volledig Internet-pakket in handen: alles wat een mens op het Internet kan doen, kan hij voortaan met behulp van de Netscape Navigator. Een bijkomend voordeel is dat de gebruiker in elektronische berichten en in berichten voor nieuwsgroepen koppelingen kan opnemen naar Web-pagina's. De ontvanger van het bericht hoeft, als hij ook beschikt over Netscape, alleen maar te klikken om op de aangegeven Web-pagina terecht te komen. Op die manier wordt het ook voor elektronische post en de nieuwsgroepen mogelijk multimedia-technieken te gebruiken: men stuurt iemand een bericht met als bijlage een multimediale Web-pagina, eventueel zelfs inclusief Java-code voor een animatie.

Bookmarks

Een ander snufje is gebouwd in het programmaonderdeel waarmee de gebruiker zijn bookmark-bestand kan bijhouden. Dit programmaonderdeel werkt in de nieuwe versie van Netscape als een eenvoudige software agent: de gebruiker kan een lijst opgeven met sites die hij wil bijhouden en van tijd tot tijd controleert de NetBudddy dan of die Internet-locaties nieuwe informatie bevattten. Als dat zo is, geeft het programma dit aan de gebruiker door. Die hoeft dan alleen de vernieuwde Internet-locaties te bezoeken en niet onnodig terug te keren naar locaties waar hij alle informatie al kent.

Gold

Naast de Navigator voor de gewone eindgebruiker, komt de Netscape Corporation ook met een zogenaamde Gold-editie ten behoeve van Web-ontwikkelaars. Deze editie biedt alle functionaliteit van de gewone editie, plus een editor om HTML-pagina's te ontwerpen. Het gebruik van deze editor heeft enkele voordelen, zeker voor de ontwerper die gebruik wil maken van de Netscape-extensies. De meeste andere HTML-editors bieden die mogelijkheden immers (nog) niet. Bovendien is Netscapes editor geïntegreerd met de browser. Op die manier wordt het erg gemakkelijk om zojuist gecreëerde pagina's te testen.

Toch zijn er ook wel enige nadelen aan de Gold-editie. Ten eerste wordt Java nog niet ondersteund. Om Java-programma's te maken moet men dus nog steeds buiten het systeem treden. Ten tweede is de documentatie wat ons betreft niet altijd even duidelijk en inzichtelijk. Het is overigens mogelijk dat hieraan in de loop van de komende maanden gewerkt wordt.

Conclusie

Al met al zijn we goed te spreken over Netscape 2.0. In de loop van de afgelopen maanden is het programma al door miljoenen gebruikers -- zowel regelrechte hackers als gewone en a-technische gebruikers -- opgehaald en getest. Daarbij zijn enkele fouten aan het licht gekomen die soms ook de pers hebben gehaald. Het gevolg daarvan is wel dat die fouten er in de commerciële editie in ieder geval uitgehaald zijn. Op de HTML-extensies van Netscape is traditioneel veel kritiek, vooral uit de hoek van de echte HTML-puristen. Wij zijn echter van mening dat de hier besproken extensies een duidelijk voordeel bieden, vooral waar het gaat om de op het Internet zo noodzakelijke snelheid.

Internet-adressen

Informatie over Netscape is te verkrijgen via het Internet:

Netscape: http://www.netscape.com